Ile wynoszą odsetki ustawowe 2022 – jak je samodzielnie obliczyć?

Odsetki są nieodłącznym elementem kredytu. I pół biedy, jeśli chodzi o odsetki kapitałowe, bo te płacić musi każdy, kto zaciąga kredyt czy pożyczkę online. Gorzej, gdy przyjdzie płacić odsetki za opóźnienia w spłacie.

Stanowią one swego rodzaju rekompensatę dla wierzyciela, za czas, gdy nie może on dysponować swoimi pieniędzmi. I choć każdy wie czym są odsetki, to już znacznie trudniej przychodzi odpowiedź na pytanie, w jaki sposób je obliczyć? Skąd wzięła się kwota odsetek przy kredycie albo w jaki sposób wierzyciel naliczył odsetki za opóźnienie?

Z pomocą przychodzi internet i kalkulator odsetek, który odpowie na te pytania. Nie zaspokoi jednak ciekawości, jak ta kwota została obliczona.

Rodzaje odsetek

W styczniu 2016 roku weszły w życie nowe przepisy, które były wynikiem przeniesienia na polski grunt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Ich wysokość zależy od tego, jakiego rodzaju są to odsetki.

Rodzaje odsetek:

• należne od sumy pieniężnej,
• za opóźnienie,
• za opóźnienie w transakcji handlowej.

Odsetki kapitałowe

Odsetki kapitałowe naliczane są przy:

• kredytach,
• pożyczkach pozabankowych,
• kartach kredytowych,
• debetach,
• innych produktach finansowych, które wiążą się z pożyczeniem pieniędzy od banku bądź firmy pozabankowej.

Jeśli odsetki nie zostały ustalone, naliczane są ustawowe odsetki. Dokładnie mówiąc, jak przeczytasz w art. 359 Kodeksu cywilnego, odsetki ustawowe należą się, gdy wynika to z czynności prawnej, ustawy, orzeczenia sądu bądź innego uprawnionego do tego organu.

Najprościej mówiąc, są one wynagrodzeniem za pożyczony kapitał. I o ile banki rezygnują z prowizji, chcąc skusić klientów atrakcyjną ofertą, to póki co, żaden nie zrezygnował z naliczania odsetek. Inaczej sytuacja wygląda na rynku pożyczek pozabankowych, gdzie duża część firm oferuje pierwszą darmową pożyczkę, bez odsetek i bez prowizji.

Jeśli jednak spóźnisz się ze spłatą, to musisz liczyć się nie tylko z naliczeniem odsetek karnych, ale i standardowych kosztów pożyczki. Większość firm pozabankowych zastrzega, iż pożyczka jest darmowa tylko pod warunkiem terminowej spłaty, ewentualnie przedłużenia okresu spłaty bądź refinansowania pożyczki, ale tylko, gdy złożysz o to wniosek przed terminem płatności.

Niektóre firmy akceptują niewielki poślizg spłacie, ale są w zdecydowanej mniejszości, dlatego warto pilnować terminu, by firma nie naliczyła standardowych kosztów, w tym odsetek.

Odsetki ustawowe 2022

W związku z podwyższeniem stopy referencyjnej NBP od 8 września 2022 roku, wyższe są odsetki kapitałowe i za opóźnienie. Zmieniła się również wysokość odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Mimo wzrostu stopy lombardowej NBP, nie podwyższą się w 2022 roku odsetki od zaległości podatkowych oraz od zaległości związanych ze składkami na ubezpieczenie społeczne.

Stopa referencyjna ustalona została na poziomie 6,75% w skali roku – podwyżka o 0,75 pkt. proc. Natomiast stopa lombardowa NBP została ustalona na poziomie 7,25%. Wzrost takiej samej wartości, jak w przypadku stopy referencyjnej.

Od 8 września 2022 roku odsetki ustawowe, inaczej mówiąc kapitałowe, wynoszą 10,25% w skali rocznej. Maksymalna wartość odsetek nie może przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych, czyli w 2022 roku będzie to 20,5%.

Odsetki za opóźnienie w spłacie

Naliczane, gdy dłużnik nie reguluje w terminie swoich należności. Z jednej strony jest to wynagrodzenie dla wierzyciela, który w dalszym ciągu nie może dysponować swoimi pieniędzmi. A z drugiej odsetki za opóźnienie w spłacie mają mobilizować dłużnika do spłaty zobowiązania.

Ile wynoszą odsetki ustawowe za opóźnienie? To pytanie zadaje sobie codziennie dłużnik.

Każdy dzień zwłoki powiększa dług, a zatem to dłużnikowi powinno zależeć, by jak najszybciej spłacić zobowiązanie bądź też porozumieć się z wierzycielem. W umowie kredytowej bądź pożyczkowej bank lub firma określają wysokość odsetek za opóźnienia w spłacie. Jeśli ich wysokość nie została określona w umowie, wówczas pod uwagę brana jest wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.

Ile wynoszą odsetki ustawowe za opóźnienie?

Podstawę prawną obliczania odsetek za opóźnienie stanowi art. 481 Kodeksu cywilnego. Jest to suma stopy referencyjnej NBP i 5,5 pkt. proc. W 2022 roku ustawowe odsetki za opóźnienie wynoszą 12,25%. 

Podobnie jak w przypadku odsetek kapitałowych, ustalona jest maksymalna wartość odsetek za opóźnienie w spłacie. I tak samo jest to pomnożenie odsetek ustawowych razy dwa, czyli maksymalne odsetki ustawowe 2022 za opóźnienia nie mogą wynieść więcej niż 24,5%.

Jeśli w umowie podana jest wyższa wartość, wówczas odsetki muszą być zredukowane do maksymalnego ustawowego poziomu.

Odsetki ustawowe za opóźnienia w transakcjach handlowych

Znane większości odsetki kapitałowe i za opóźnienie, to niejedyne ich rodzaje. Kolejne to odsetki za opóźnienia w transakcjach handlowych. Odsetki te, jak sama ich nazwa na to wskazuje, odnoszą się do transakcji o charakterze handlowym. Szczegółowo określa je Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Przedmiotem transakcji może być dostawa towaru bądź odpłatne świadczenie usługi, jeśli umowa między stronami jest zawarta w związku z prowadzoną działalnością.

Ile wynoszą odsetki ustawowe za opóźnienia w transakcjach handlowych?

Zastanawiasz się, jaka jest wysokość odsetek ustawowych za opóźnienia w transakcjach handlowych?

• jeśli dłużnikiem jest publiczny podmiot leczniczy 14,5% (suma stopy referencyjnej NBP i 8%).
• jeśli dłużnikiem jest inny podmiot 16,5% (suma stopy referencyjnej NBP i 10%).

Kalkulator odsetek

Wygodnym nazrzędzeniem do obliczania odsetek jest kalkulator odsetek. Wystarczy zaznaczyć rodzaj odsetek, kwotę, dzień od którego naliczane są odsetki i ten, w którym zamierzasz uregulować zobowiązanie. Jeśli wysokość odsetek jest umowna, to również tę wartość należy podać. Kalkulator odsetek w krótką chwilę obliczy, ile musisz zapłacić.

Podsumowując, wysokość odsetek zależna jest od ich rodzaju, stopy referencyjnej NBP oraz liczby punktów procentowych określonych w Kodeksie cywilnym bądź Ustawie o terminach zapłaty.