Rejestr Należności Publicznoprawnych zacznie działać od połowy roku

Większa część ustaw z tzw. pakietu wierzycielskiego weszła w życie w ubiegłym roku. A Rejestr Należności Publicznoprawnych (RNP) miał zacząć funkcjonować od stycznia tego roku. Niestety przedsiębiorcy muszą jeszcze poczekać na nową bazę dłużników, ale już mogą korzystać ze współpracy BIG-ów i ich dostępu do innych baz.

W RNP znajdą się zarówno firmy zalegające z płatnościami wobec państwa jak i osoby fizyczne. I nie tylko Polacy, ale też obcokrajowcy, jeśli mają dług wobec państwa polskiego.

Już można korzystać ze współpracy BIG-ów

W listopadzie ub.r. weszła w życie znowelizowana Ustawa o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, która zdecydowanie ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej i zachowanie płynności finansowej.

Współpraca BIG-ów i dostęp do innych baz to szereg cennych dla przedsiębiorców informacji o potencjalnych kontrahentach. Więcej na temat zmian, które weszły już w życie znajdziesz w tym artykule.

Co zmieni rejestr w prowadzeniu firmy?

Ogólnie cały pakiet wierzycielski ma na celu poprawę funkcjonowania przede wszystkim małych i średnich przedsiębiorstw. To one są najbardziej narażone na upadek w sytuacji, gdy kontrahenci zwlekają z zapłatą faktur przez kilka czy kilkanaście miesięcy.

W takiej sytuacji nawet świetnie prosperująca średnia firma, wcześniej czy później wpadnie w problemy finansowe. Nie wspominając już o małych kilkuosobowych czy jednoosobowych działalnościach.

Dzięki Rejestrowi Należności Publicznoprawnych, przedsiębiorca szybko sprawdzi czy kontrahent jest osobą wiarygodną. Jeśli nie płaci podatków, cła czy zalega z Zus-em, to jest duże prawdopodobieństwo, że nie zapłaci faktury za towar czy wykonaną usługę.

Darmowe korzystanie z rejestru

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów, korzystanie z rejestru ma być darmowe. Aby sprawdzić kontrahenta w RNP, konieczne będzie uwierzytelnienie swojej osoby, za pomocą podpisu kwalifikowanego bądź też poprzez weryfikację na portalu podatkowym Ministerstwa Finansów – na nim również będą dostępne informacje o dłużnikach.

Dzięki RNP każdy przedsiębiorca, nim wejdzie w relacje handlowe, będzie mógł sprawdzić kontrahenta. A to oznacza mniejsze ryzyko dla firmy.

Kto może znaleźć się na czarnej liście?

Wszyscy, którzy nie regulują należności wobec państwa, a kwota długu wraz z odsetkami przekroczy 5 tys. zł. Co nie oznacza, że dłużnicy, którzy mają  mniej do zwrotu do budżetu państwa, nie znajdą się w rejestrze. Ich dane, póki kwota nie przekroczy 5 tys. zł, będą na czarnej liście, jednak nie będą ujawniane.

W RNP odnotowane zostaną osoby fizyczne, firmy, które mają:

• zaległości wobec US,
• niezapłacone składki ZUS,
• zaległości wobec samorządów terytorialnych,
• niezapłacone mandaty,
• niezapłacone cło.

Informacje do rejestru będą wpisywane wyłącznie przez naczelników urzędów skarbowych, prezydentów, burmistrzów i wójtów. Dłużnika będzie można wpisać wyłącznie na podstawie decyzji sądu administracyjnego bądź też po uprawomocnieniu się decyzji.

Nie zostaniesz jednak wpisany bez ostrzeżenia. Nim pojawi się wpis w RNP, podmiot który chce taką informację umieścić, zobowiązany jest do przesłania powiadomienia dłużnikowi o tym, że zostanie wpisany do rejestru.

Dłużnik ma 30 dni na podjęcie działań, czyli uregulowanie zobowiązania bądź wniesienie sprzeciwu. A jeśli tego nie zrobi, wówczas jego dane pojawią się w bazie.

Jakie dane będą w rejestrze?

Dane, które będą widoczne w rejestrze w przypadku osób fizycznych to:

• imię i nazwisko,
• PESEL (jeśli nie został nadany, to data urodzenia).

A przy firmach:

• imię i nazwisko
• dane firmy
• PESEL, a także NIP bądź REGON.

Poza powyższymi będzie zawierał dane dotyczące:

• wierzyciela,
• wysokość długu (włącznie z odsetkami, jeśli są naliczane),
• rodzaj długu oraz podstawę prawną.

Dłużnik ma prawo do sprzeciwu

Zarówno na etapie otrzymania pisma jak i gdy dane widnieją już w rejestrze, dłużnik może wnieść sprzeciw skierowany do wierzyciela. W wątpliwość może poddać istnienie całości zadłużenia, części bądź niesłusznie naliczonych odsetek.

Jeżeli sprzeciw zostanie uznany przez wierzyciela za bezzasadny, dłużnik może złożyć zażalenie na postępowanie wierzyciela, a ostatecznie złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Kiedy dane zostaną usunięte?

• Gdy dług zostanie uregulowany.
• Gdy sprzeciw dłużnika zostanie uwzględniony.
• Gdy należność wygaśnie.
• W sytuacji ustania bytu prawnego dłużnika bądź jego śmierci i ustalenia nowego prawnego następcy.

Ponadto, dane zostaną usunięte z rejestru, jeśli dłużnik nie otrzymał pisma informującego o zamiarze umieszczenia go na czarnej liście.

Konieczna zgoda by sprawdzić osobę fizyczną

Przy zaciąganiu kredytu przyjdzie nam odhaczyć kolejną zgodę, bo bank z pewnością będzie chciał sprawdzić, czy potencjalny klient nie ma długów wobec państwa. W przypadku osób fizycznych, nie będzie możliwości sprawdzenia ich w RNP, bez posiadania upoważnienia. Takie upoważnienie ważne jest przez 60 dni.

W sytuacji, gdyby jakaś instytucja, firma chciała sprawdzić osobę prywatną bez upoważnienia, naraża się na karę w wysokości 30 tys. zł. Zaś sam dłużnik może starać się wówczas o odszkodowanie od Skarbu Państwa. A informacje o tym, iż ktoś go sprawdzał w bazie dłużnik, otrzymuje bezpłatnie.

Rejestr Należności Publicznoprawnych oprócz tego, że ma służyć przedsiębiorcom, ma być też motywacją do spłaty zaległości wobec państwa.