Zelf pensioen opbouwen
Wenst u over extra bestedingsruimte te beschikken wanneer u stopt met werken en met pensioen gaat?
Dan is pensioensparen een aantrekkelijke keuze. Met pensioensparen bouwt u zelf pensioen op tot een aanvaardbare hoogte.
Zo kunt u genieten op uw oude dag.
Wat is precies pensioensparen, en hoe kunt u het belastingvoordeel maximaal benutten? Dat leest u op deze pagina.
Rekenvoorbeeld
Details van uw investering:
- Een initiële investering van €100
- Maandelijkse inleg van €50
- U huidige leeftijd is 18 jaar en u gaat over 49 jaar met pensioen (67 jaar)
De verwachte uitkomst na 49 jaar met een Gemiddeld risiconiveau is:
€ 99.412
Door aanvullend te sparen voor uw pensioen heeft u na uw pensioen een ton extra te besteden.
Wat is pensioensparen?
Pensioensparen (of lijfrentesparen) is een vorm van banksparen waarbij op een fiscaal gunstige manier vermogen opgebouwd wordt voor het opbouwen of uitkeren van een (aanvullend) pensioen.
Banksparen is een vorm van sparen in Nederland waarbij het spaarbedrag bij een geblokkeerde rekening bij een bank wordt gestort. Het spaargeld mag pas na een bepaalde tijd en voor bepaalde doelen op worden genomen.
Voor pensioensparen geldt: u betaalt maandelijks of jaarlijks een premie en ontvangt vanaf uw AOW-leeftijd maandelijks levenslang of tijdelijk een bedrag.
U kunt op die manier voordelig sparen met een belastingvoordeel.
Voor wie is pensioensparen interessant?
Pensioensparen is interessant voor mensen die weinig of niet genoeg pensioen hebben opgebouwd.
Er zijn verschillende situaties die daarvoor zorgen namelijk:
- Als u zzp’er bent
- Als u een aantal jaren niet heeft gewerkt
- Als u een tijd in het buitenland hebt gewoond of gewerkt
- Als u veel verschillende werknemers heeft gehad met verschillende pensioenregelingen
- Als u parttime werkt
Wat is pensioen?
Pensioen is een periodieke uitkering die iemand kan ontvangen bij:
het bereiken van de pensioenleeftijd (ouderdomspensioen)
arbeidsongeschiktheid (arbeidsongeschiktheidspensioen)
of het overlijden van de partner (nabestaandenpensioen)
Meestal wordt met de term ‘pensioen’ specifiek het ouderdom pensioen bedoeld.
Dankzij het 3 pijler pensioenstelsel kunnen Nederlanders uit drie bronnen pensioen ontvangen:
Pijler 1: de overheid
Pijler 2: de werkgever
Pijler 3: aanvullende regelingen
De 3 pensioenpijlers
1e Pensioenpijler: de overheid en Algemene OuderdomsWet (AOW)
Wanneer u in Nederland woont of werkt, bouwt u automatisch AOW op. Dit is een basispensioen van de overheid.
Dit ouderdomspensioen van de overheid staat bekend als de AOW (Algemene OuderdomsWet).
De hoogte van de AOW wordt jaarlijks aangepast aan de ontwikkeling van het minimumloon en hangt mede af van de gezinssituatie.
Meer informatie over het AOW vindt u op de website van de Rijksoverheid.
2e Pensioenpijler: de werkgever
De 2e pijler is pensioenopbouw via de werkgever.
Zo’n 90% van de werkgevers heeft een aanvullende pensioenregeling.
Hierdoor krijgen gepensioneerde werknemers een aanvullende uitkering bovenop de AOW-uitkering.
Er bestaan een groot aantal verschillende pensioenregelingen waarbij zeer grote verschillen kunnen ontstaan in de opgebouwde pensioenrechten.
Opmerking
Bent u zelfstandig ondernemer?
Dan zult u geen pensioen ontvangen uit deze pijler en zelf voor uw aanvullend pensioen moeten zorgen.
Meestal betalen werkgevers ongeveer 2/3 van de totale pensioenpremies en werknemers 1/3 deel. Pensioenfondsen beleggen de premies om later aanvullend pensioen uit te kunnen betalen.
De laatste jaren valt een trend op te merken waarbij pensioenen via de werkgever soberder worden en er steeds meer (beleggings)risico bij de werknemer komt te liggen.
3e Pensioenpijler: aanvullende regelingen
De 3e pijler wordt gevormd door individuele verzekeringen bijvoorbeeld:
lijfrenten
koopsommen
levensverzekeringen
Deze pijler vult u aan u op zelfstandige basis en doet dienst wanneer u verwacht dat uw pensioeninkomsten uit de eerste 2 pijlers onvoldoende zullen zijn om na pensionering een financieel comfortabel leven de kunnen leiden.
Op die manier kunt u een pensioengat aanvullen of beslissen om eerder met pensioen te gaan. Ook zelfstandigen kunnen kiezen voor een individuele pensioenvoorziening.
Belastingvoordeel zelf pensioen opbouwen
Vanuit de overheid is er een voordelig fiscaal klimaat om extra aanvullend pensioen op de bouwen. U spaart op die manier fiscaal aantrekkelijk voor extra pensioen.
De belastingdienst biedt 2 grote fiscale voordelen die het zelfstandig opbouwen van pensioen moeten stimuleren:
Aftrekpost inkomstenbelasting
Het bedrag dat gestort wordt om in uw pensioen te voorzien, mag afgetrokken worden als kostenpost de bij aangifte inkomstenbelasting. U betaalt dus geen inkomstenbelasting over dit geld. Dit kan een flinke besparing opleveren.
Geen vermogensrendementsheffing
Het vermogen dat binnen een pensioenvoorziening opgebouwd wordt, hoeft niet meegeteld te worden bij de berekening van het vermogen in Box 3. U betaalt dus over (zelfstandig) opgebouwd pensioenvermogen geen vermogensrendementsheffing.
Er kan echter niet onbeperkt gebruik gemaakt worden van deze fiscale voordelen, er moet namelijk sprake zijn van een aantoonbaar pensioentekort.
Om na te gaan of u een pensioentekort heeft, kunt u jaarlijks eenvoudig online uw jaarruimte berekenen.
Wat is de jaarruimte?
De jaarruimte (ook wel ‘pensioentekort’) is het bedrag dat u van de Belastingdienst mag gebruiken voor extra pensioenopbouw en bij uw belastingaangifte mag aftrekken van uw inkomen, omdat u in een bepaald jaar te weinig pensioen heeft opgebouwd.
Bij de berekening van de jaarruimte wordt gekeken naar:
- hoeveel pensioenvermogen u opbouwt uit de twee eerste pijlers
- hoeveel uw loon bedraagt
- en wordt gebruik gemaakt van de gegevens van het voorgaande belastingjaar
Indien dit bedrag volgens de maatstaven van de fiscus lager uitvalt dan de optimale pensioenopbouw, spreekt men van een pensioentekort (= jaarruimte).
Gedurende het huidige belastingjaar mag dan maximaal de uitgerekende jaarruimte gestort worden op een bankspaarrekening (pensioensparen) of in een pensioenverzekering, zonder dat u hierover belastingen hoeft te betalen.
Er geldt echter wel een maximumbedrag.
In 2021 mag er maximaal over een inkomen van 112.189 euro een oudedagsvoorziening worden opgebouwd en de maximale jaarruimte komt in 2021 uit op 13.236 euro.
Pensioensparen: fiscaal voordelig pensioen opbouwen
Sinds 2008 is het mogelijk om zelfstandig extra pensioen op te bouwen en uit te keren via de derde pijler.
Dit principe staat vaak beter bekend als pensioensparen of lijfrentesparen.
Hieronder kunt u meer lezen over de mogelijkheden van pensioensparen tijdens de opbouw- en uitkeringsfase.
Fase 1: Pensioen opbouwen
Een veelgebruikte methode om een pensioentekort aan te vullen is gebruik te maken van de bankspaarrekening.
Dit is een populaire vorm van fiscaal voordelig pensioensparen.
U kunt elke maand of elk jaar een bedrag inleggen.
Belastingvoordeel: Het geld dat u op deze rekening stort, mag volgens de jaarruimte berekening afgetrokken worden van de belastingen in Box 1. Het saldo op een bankspaarrekening hoeft tevens niet meegenomen te worden voor de belastingaangifte in Box 3 (vermogensrendementsheffing).
Een belangrijke opmerking hierbij is dat het geld op uw bankspaarrekening vast staat tot wanneer u met pensioen gaat en uw uitkering ontvangt.
Er bestaan 2 soorten bankspaarrekeningen:
De spaarrekening (lijfrentespaarrekening)
Hierbij heeft u meer zekerheid (laag risico), maar ook een lagere opbrengst.
De beleggingsrekening (lijfrentebeleggingsrecht)
Dit is een rekening waarbij de kredietinstelling uw pensioeninleg zal beleggen tegen een hoger rendement. Hiermee is wel een groter risico verbonden.
Ook een combinatie tussen sparen en beleggen is mogelijk.
Bedenk dus goed wat uw risicoprofiel is en maak op basis daarvan een beredeneerde keuze.
Fase 2: Pensioen uitkeren
Na afloop van de opbouwfase zult u moeten beslissen hoe u de lijfrente wilt laten uitkeren.
U kunt ervoor kiezen het bedrag maandelijks:
tijdelijk te laten uitkeren (meest gekozen)
in één keer te laten uitkeren (alleen mogelijk bij een klein pensioen)
levenslang te laten uitkeren (lijfrenteverzekering)
De meeste mensen verkiezen om de uitkering tijdelijk te laten uitkeren: het opgebouwde pensioengeld wordt gedurende een vooraf bepaalde periode in periodieke uitkeringen aan u uitgekeerd.
Belasting: Deze periodieke uitkeringen vallen fiscaal gezien in Box 1. U zult dus hierover dus inkomstenbelasting moeten betalen.
U heeft de mogelijkheid om de uitkerende lijfrente af te sluiten bij een maatschappij of kredietverstrekker verschillend van die waar u het pensioen heeft opgebouwd.
Daarnaast kunt u zelf bepalen of u kiest voor banksparen of een lijfrenteverzekering. Hierbij kiest u zelf bij welke bank of verzekeraar u de uitkerende lijfrente gaat afsluiten.
Net als tijdens de opbouwfase, kunt u hierbij kiezen tussen sparen en beleggen (combinaties zijn ook mogelijk).
Het moment waarop de uitkeringsfase moet beginnen en de lengte van de uitkeringsperiode zijn onderworpen aan bepaalde regelgeving.
De uitkeringen worden uitbetaald totdat het vermogen op de bankspaarrekening uitgeput is.
Pensioensparen: voorwaarden
Om de fiscale voordelen van pensioensparen ten volle te kunnen benutten, dient aan enkele belangrijke voorwaarden te worden voldaan.
Hieronder zetten we daarom even de belangrijkste voorwaarden voor u op een rijtje:
U kunt enkel geld storten met fiscaal voordeel op een bankspaarrekening als er sprake is van een aantoonbaar pensioentekort;
Het opgebouwde kapitaal dient gebruikt te worden als pensioenvoorziening;
De uitkeringsfase kan pas wettelijk ingaan vanaf de AOW-leeftijd bereikt wordt en uiterlijk 5 jaar na het bereiken van de AOW-leeftijd;
De bankspaarrekening mag enkel lopen bij een door de AFM goedgekeurde bank of beleggingsinstelling;
De bankspaarrekening mag niet worden afgekocht;
De bankspaarrekening mag niet gebruikt worden als financieel onderpand.
Voorwaarden pensioensparen:
Pensioensparen: overlijden
Indien de begunstigde van een pensioenspaarrekening komt te overlijden, worden de rechten van de rekening overgedragen op de erfgenamen.
Indien het wenselijk is om de uitkeringen bij overlijden aan specifieke personen toe te wijzen, dan is het nodig deze informatie in een testament wettelijk vast te leggen.
Pensioen: verzekeren
Bij het opbouwen of uitkeren van pensioen kan ook gekozen worden voor een pensioenverzekering (lijfrenteverzekering).
Met een lijfrenteverzekering betaalt u maandelijks een premie om kapitaal op te bouwen. Met dit kapitaal belegt de verzekeraar voor u. Als u met pensioen gaat wordt er maandelijks een bedrag uitgekeerd.
Verschil pensioensparen en lijfrenteverzekering
Lijfrenteverzekering
- De uitkering is levenslang en keert uit tot uw overlijden.
- De uitkering stopt op het moment dat u overlijdt.
- Mocht de verzekeraar failliet gaan, dan geldt geen gegarandeerd vangnet.
Pensioensparen (banksparen)
- De termijn van de uitkering wordt van te voren afgesproken (keuze uit 20 jaar of meer). Als u langer leeft, heeft u na de afgesproken termijn geen recht meer op een uitkering.
- Nabestaanden hebben recht op het bedrag dat op dat moment op de bankspaarrekening staat. Na overlijden van de verzekeringnemer gaan de uitkeringen gewoon door (aan de erfgenamen).
- Pensioenspaarrekeningen vallen onder het depositogarantiestelsel.
Anders dan bij een pensioenverzekering, kan bij pensioensparen dus niet gekozen worden voor een levenslange uitkering.
Wanneer u echter nog in leven bent op het moment dat de bankspaarrekening leeg is, kan dit zorgen voor een serieuze terugval in uw inkomen.
Conclusie
Pensioensparen is een uitgebreid topic met vele verschillende mogelijkheden.
Indien u extra zekerheid wenst en een comfortabel loon nadat u met pensioen gaat, kan het zinvol zijn extra geld opzij te zetten m.b.v. een bankspaarrekening of een lijfrenterekening.
Of u kiest voor sparen, beleggen of verzekeren hangt af van uw persoonlijke situatie en voorkeur.
Weeg de mogelijkheden tegen elkaar af zodat u een goed geïnformeerde keuze kunt maken.
